Άνεργος και εθισμένος στο διαδίκτυο

Έχω έναν γιό 29 ετών, που είναι άνεργος και εθισμένος στο διαδίκτυο.
Ζητάει για να ψάξει για δουλειά να πάρουμε εμείς δάνειο, γιατί εκείνος δεν μπορεί να αγοράσει μηχανή κυβισμού. Ισχυρίζεται ότι το μέσον είναι βασική προϋπόθεση της δουλειάς του (είναι υποστηρικτής δικτύων) κι ότι θα πληρώνει μόνος του τις δόσεις. Ήδη του έχουμε αγοράσει αυτοκίνητο. Γνωρίζω ότι η συμπεριφορά του είναι χειριστική, γιατί έμμεσα απειλεί κιόλας ότι αν δεν τον βοηθήσουμε αργά ή γρήγορα θ' αφήσει.. τον μάταιο ετούτο κόσμο.

Με τον πατέρα του κάθε συζήτηση θα καταλήξει σε σύγκρουση, οπότε καλούμαι εγώ να δώσουμε λύση.

Ο σύζυγος μου λέει: «Τον ταϊζουμε, τον πλένουμε, του δίνουμε χρήματα να πάρει τσιγάρα, κόψε του το ιντερνέτ να ξεκολλήσει..». Το ιντερνέτ όμως αν για κείνον είναι εθισμός, γιατί όλη μέρα παίζει παιχνίδια με άλλους, από την άλλη μεριά είναι εργαλείο για μένα.

Μάλιστα έχουμε κι ένα σπίτι σε νησί και με πιέζει να φύγουμε και να τον αφήσουμε μόνο του, να τα βγάλει πέρα.

Ειλικρινά δεν ξέρω τι να κάνω! Δεν ξέρω πως να φερθώ για να τον παρακινήσω για δουλειά και με τι τρόπο κατάλληλο θα μπορούσε ο πατέρας του να τον δραστηριοποιήσει.
Ε.

 Το θέμα του εθισμού των νέων στο διαδίκτυο έχει συζητηθεί στην ανάρτηση «Ο γιος μου είναι εθισμένος στο διαδίκτυο» (Ιανουάριος 2011) και σε άλλες αναρτήσεις. Όπως συμβαίνει με όλες τις εξαρτήσεις, σε τέτοια περίπτωση η ζωή του νέου περιστρέφεται γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του και όλοι οι άλλοι τομείς της ζωής του ατονούν. Η εξάρτηση από τον υπολογιστή κατά κανόνα εκφράζει μια προσπάθεια το άτομο να κρυφτεί από τον κόσμο και να καταφύγει σε ένα ασφαλές εικονικό περιβάλλον. Δυστυχώς δεν μπορείς να τον αναγκάσεις να κάνει κάτι για να επιλύσει την εξάρτησή του αν ο ίδιος δεν συνειδητοποιήσει ότι έχει πρόβλημα.

Εσείς όμως ως γονείς (που τον συντηρούν) έχετε δικαίωμα και υποχρέωση να τοποθετηθείτε και να επιβάλετε κάποια όρια, τόσο για το δικό του καλό όσο και για το δικό σας.

·         Αρχικά, στην ηλικία που είναι θα έπρεπε να αυτοσυντηρείται. Γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι αυτό στην οικονομική κατάσταση που ζούμε όλοι μας, αλλά αν δεν βρίσκει κάτι στην ειδικότητά του, θα πρέπει να κάνει οποιαδήποτε δουλειά και να μην ανέχεται στην ηλικία που βρίσκεται να τον συντηρούν οι γονείς του, τουλάχιστον εξ ολοκλήρου. Του παρέχετε σπίτι, τουλάχιστον ας βγάζει το χαρτζιλίκι του και ας αναλάβει κάποιες πρακτικές ευθύνες στο νοικοκυριό σας.

·         Δεν βλέπω το λόγο με τις συνθήκες αυτές να έχει αυτοκίνητο δικό του. Πιστεύω πως οι νέοι θα πρέπει να αγοράζουν αυτοκίνητο όταν μπορούν μόνοι τους ή με μικρή βοήθεια από τους γονείς τους. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια όταν βρεθούν με αυτοκίνητο είναι να μπορούν να το συντηρούν οι ίδιοι. Κάνατε το λάθος -κατά τη γνώμη μου- και του πήρατε αυτοκίνητο και υποθέτω πως του το συντηρείτε κιόλας. Σταματήστε να του το συντηρείτε. Ας το πουλήσει κι ας πάρει μηχανή, αν αυτό προτιμά.

·         Δεν βλέπω γιατί χρειάζεται μηχανή μεγάλου κυβισμού για να κινείται μέσα στην πόλη και να κάνει τη δουλειά του. Μπορεί θαυμάσια να εξυπηρετείται με ένα παπάκι. Η μεγάλη μηχανή όπως και το εντυπωσιακό αυτοκίνητο κατά κανόνα χρησιμεύουν στους νέους ως μέσο προβολής και δεν θα πρέπει να τους βοηθούμε να ικανοποιούν τέτοιες επιθυμίες.

·         Τα περί αυτοκτονίας είναι χειρισμός. Κανένας δεν αυτοκτονεί επειδή δεν έχει κάποιο ακριβό καταναλωτικό αγαθό και αν το κάνει θα το έκανε και για άλλες ασήμαντες αιτίες. Οπότε πρόκειται για άτομο με σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα και χρειάζεται άμεση ψυχολογική βοήθεια για να το προλάβουμε. Δεν νομίζω πως είναι τέτοια η περίπτωσή σας.

·         Δεν πρέπει να του εξασφαλίζετε ιντερνέτ στο σπίτι. Γνωρίζω πως κάποιος ειδικός μπορεί να βάλει έναν κωδικό χρήσης του ιντερνέτ, τον οποίο να γνωρίζεις μόνο εσύ. Ακόμη καλύτερο θα ήταν αφαιρέσετε τη δυνατότητα ιντερνέτ από τον υπολογιστή του σπιτιού κι εσύ να πάρεις ένα λάπτοπ, να το συνδέσεις στο ιντερνέτ, να βάλεις κωδικό για να ανοίγει και να κάνεις τη δουλειά σου. Αν ο γιος σου θέλει να κάνει νέα σύνδεση θα πρέπει να την πληρώνει.

·         Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να μετοικήσετε στο νησί μόνο επειδή το θέλει ο γιος. Αν πάτε θα πάτε επειδή το θέλετε εσείς. Θα τον βόλευε βέβαια να έχει ένα ολόκληρο σπίτι δικό του ενώ τα έξοδα θα τα πληρώνετε εσείς… Σε περίπτωση μετοίκησής σας εκείνος θα πρέπει να καλύπτει τα λειτουργικά έξοδα του σπιτιού σας στο οποίο θα μένει.

Ο νεαρός έχει πρόβλημα να μπει στην πραγματική ζωή με τις ευθύνες της και η μέχρι τώρα δική σας στάση ενισχύει τη χαλαρότητά του. Κρατήστε αυστηρά όρια, αφού του εξηγήσετε γιατί το κάνετε αυτό. Να είστε μαζί με τον άντρα σου στην προσπάθειά σας. Πρέπει να συμφωνήσετε σε μια κοινή γραμμή και να καταλάβει πως αποτελείτε ενιαίο μέτωπο. Αν δεν έχετε μάθει να κάνετε οικογενειακή συζήτηση, προσπαθήστε το τώρα. Κάποιες οικογενειακές συνεδρίες με ψυχολόγο μπορούν να σας βοηθήσουν. Κάντε κι εσείς ως γονείς την αυτοκριτική σας και παραδεχτείτε μπροστά του τα λάθη σας, προτείνοντας τρόπους να τα αποκαταστήσετε όλοι μαζί. Μην ξεχνάς πως τα προβλήματα ενός παιδιού συχνά αποτελούν την «κορυφή του παγόβουνου» μιας δυσλειτουργικής οικογένειας και ίσως έχουν υποσυνείδητο στόχο τη διόρθωση της δυσλειτουργίας αυτής.

 Στη συνέχεια επισυνάπτω ένα κείμενο που επιχειρεί να αναλύσει το θέμα των εξαρτήσεων και ειδικά της εξάρτησης από τον υπολογιστή. Είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου με τίτλο "ΑΝΤΡΕΣ" (Εκδόσεις ΣΑΒΒΑΛΑΣ).

"Το λυπηρό φαινόμενο των εξαρτήσεων προκύπτει ως συνδυασμός μιας προσωπικότητας με εξαρτητικές τάσεις και πολλών άλλων παραγόντων. Μεγάλο ρόλο παίζει η σημερινή κοινωνική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την απομόνωση της οικογένειας και του ατόμου από το κοινωνικό σύνολο, τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που κάθε μέρα διογκώνονται, την ιδεολογική αστάθεια, την υποβάθμιση των αξιών, η διαθεσιμότητα των εξαρτητικών μέσων, τα οικονομικά κυκλώματα που βρίσκονται πίσω από αυτά κ.ά.

Η νέα μορφή εξάρτησης που αφορά τον υπολογιστή είναι απολύτως νόμιμη και μάλιστα πολύ καλά αποδεκτή στους νεανικούς κύκλους.

Ένα νέο άτομο είναι πιθανό να καταφύγει σ’ αυτήν:

• για να κοινωνικοποιηθεί σε μια ομάδα που χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη κουλτούρα. Το άτομο που θα επιλέξει αυτού του είδους την κοινωνικοποίηση φοβάται την «κανονική» κοινωνικοποίηση και αισθάνεται πιο ασφαλές στη μοναξιά του και στην εικονική πραγματικότητα. Μέσα σ’ αυτή μπορεί να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται κατά βούληση, να δημιουργεί διάφορες προσωπικότητες και να τις χρησιμοποιεί κατά περίπτωση. Πρόκειται δηλαδή για μια πολύ «βολική» κοινωνικοποίηση που μπορεί να καλύψει μεγάλες ανασφάλειες.

• για να ξεχωρίσει από τους άλλους και να διακηρύξει την ανεξαρτησία και την αυτονομία του. Παλιότερα, οι σημαντικές μεταβάσεις στη ζωή του ανθρώπου γίνονταν μέσα από συγκεκριμένες κοινωνικές διαδικασίες και συχνά επισφραγίζονταν από συγκεκριμένες τελετές. Σήμερα, τόσο τη διαδικασία της εξατομίκευσης όσο και τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης του νέου την έχει αναλάβει εξολοκλήρου η οικογένεια και ο ίδιος. Οι φορείς αυτοί συχνά αποτυγχάνουν στο έργο τους, οπότε η εξάρτηση μπορεί να λειτουργήσει ως αποτυχημένο υποκατάστατο εξατομίκευσης, ανεξαρτησίας και διαφοροποίησης από τη μάζα.
• για να διασκεδάσει και να χαλαρώσει. Μέσα από την εξάρτηση τα άτομα που δεν έχουν αναπτύξει επαρκείς κοινωνικούς και συναισθηματικούς δεσμούς και οργανωμένες άμυνες αισθάνονται ότι χαλαρώνουν, ξεπερνούν τις ανασφάλειές τους, απελευθερώνονται από τα «πρέπει» τους, έχουν την αίσθηση της πληρότητας και του ελέγχου της ζωής τους. Καταφεύγουν σ’ έναν φανταστικό κόσμο, όπου νομίζουν ότι βρίσκουν την ψυχική ισορροπία, ικανοποίηση και ολοκλήρωση που αποζητούν.
• για να αισθανθεί διαφορετικός και ικανός σε έναν τομέα που είναι σήμερα «της μόδας». Μέσα από την αίσθηση αυτή, ο νέος έχει την ψευδαίσθηση της διαφορετικότητας, της αντίστασης προς το κατεστημένο, οικογενειακό και κοινωνικό, και «ηρωοποιείται».

Ψυχική εξάρτηση από τον υπολογιστή υπάρχει όταν κάποιος τον χρησιμοποιεί με σκοπό τη βελτίωση της γενικής ψυχικής του κατάστασης, τη μείωση της επίδρασης επώδυνων καταστάσεων ή τη χαλάρωση από ψυχικές εντάσεις, χωρίς να είναι σε θέση να ξεφύγει από τη «λύση» αυτή. Αποφεύγει να αντιμετωπίσει την κατάσταση με διάφορες προφάσεις και περνά όλο και περισσότερο χρόνο στον υπολογιστή, ακριβώς όπως οι χρήστες ουσιών επιθυμούν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ουσίας για να αισθανθούν καλά. Χαρακτηριστική είναι η συγκέντρωση όλων τον τομέων της ζωής του ατόμου στον υπολογιστή και η σταδιακή αποχώρησή του από την καθημερινή ζωή.

Όλοι οι εθισμοί αποτελούν πολυπαραγοντικά φαινόμενα. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες, δημιουργώντας το «τρίγωνο της εξάρτησης»: Προσωπικότητα, μικρο-περιβάλλον και μακρο-περιβάλλον......"

Κατερίνα